Rok 2021 był udanym rokiem dla walki kredytobiorców w sądach.
W mijającym roku w sprawach prowadzonych przez naszą Kancelarię zapadło łącznie 126 wyroków w I i II instancji.
W 89% spraw zapadły wyroki stwierdzające nieważność umów kredytu powiązanych z kursem waluty obcej. W 6% sądy uznały, że umowy mogą być wykonywane dalej, ale bez powiązania z kursem waluty obcej. W 6 przypadkach sąd I instancji oddalił powództwo: w jednym przypadku ze względu na rzekome naruszenie zasad współżycia społecznego poprzez żądanie ustalenia, że umowa jest nieważna, w jednym ze względu na brak statusu konsumenta, a w czterech kolejnych, gdyż sąd uznał, że umowa jest ważna i uczciwa.
Jednak tego typu wyroki są zmieniane w II instancji.
W naszych sprawach zapadły 32 wyroki w sądach apelacyjnych (należy pamiętać, że Sądy Apelacyjne na szerszą skalę zaczęły orzekać dopiero po tym, jak Sąd Najwyższy nie wydał spodziewanej we wrześniu uchwały w sprawach frankowych).
W 30 sprawach umowy zostały uznane za nieważne. Tylko w jednej sprawie zostało przyjęte, że umowa może być wykonywana dalej bez indeksacji. W jednej sprawie sąd uznał, że umowa d. GE Money Banku może być wykonywana dalej z pominięciem tylko marży doliczanej do kursu średniego NBP, jednak w czterech innych sprawach przeciwko temu samemu bankowi sąd uznał, że również i tego typu umowa musi być uznana za nieważną.
Wydaje się więc, że linia orzecznicza jest już przesądzona i umowy będą uznawane za nieważne. Do rozstrzygnięcia w roku 2022 pozostanie kwestia rozliczeń stron, a zwłaszcza tego, czy w przypadku nieważnej umowy bankom (oraz kredytobiorcom) przysługuje jakieś dodatkowe wynagrodzenie za tzw. korzystanie z kapitału. Moim zdaniem takie wynagrodzenie może być należne dopiero od chwili zażądania zwrotu kapitału i tę funkcję pełnią odsetki za opóźnienie. W sprawie ma się też wypowiedzieć TSUE.
Kolejne kwestie do rozstrzygnięcia, to znaczenie oświadczenia kredytobiorcy o akceptacji skutku upadku umowy i jego forma. Uchwała SN z 7 maja 2021 r. nie tyle cokolwiek wyjaśniła, co wywołała kolejne zamieszenie, tym razem poprzez wprowadzenie wymogu składania przez konsumentów oświadczeń, że nie chcą zrezygnować z ochrony danej im przepisami i dała powód, aby część sądów zaczęła zasądzać odsetki za opóźnienie dopiero od dnia takiego oświadczenia. Jest to błędna wykładnia przepisów, która również mam nadzieje zostanie powstrzymana przez TSUE.
Niezależnie od tego rok 2022 szykuje się jako rok kolejnych zwycięstw kredytobiorców w Sądach, czego wszystkim życzymy!
adw. dr Jacek Czabański
adw. Anna Wolna-Sroka