Wyrokiem z dnia 16 maja 2024 r. Sąd Okręgowy w Warszawie IV Wydział Cywilny (SSO Magdalena Kubczak) po rozpoznaniu połączonych spraw z powództwa kredytobiorców przeciwko bankowi (o ustalenie i zapłatę) oraz z powództwa banku przeciwko kredytobiorcom (o zapłatę), sygn. akt IV C 1482/20:
W sprawie z powództwa kredytobiorców przeciwko bankowi:
I. ustala, że umowa kredytu z 20 listopada 2006 r. zawarta pomiędzy powodami a GE Money Bank S.A. jest nieważna,
II. zasądza od Banku BPH S.A. łącznie na rzecz powodów 136.699,15 PLN z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od 5 lipca 2023 r. do dnia zapłaty,
III. oddala powództwo w pozostałym zakresie,
IV. zasądza od powodów na rzecz Banku BPH S.A. kwotę 8.314,00 PLN tytułem kosztów procesu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.
W sprawie z powództwa banku przeciwko kredytobiorcom:
I. oddala powództwo Banku BPH S.A. co do kwoty 1.011.599,42 PLN z odsetkami od tej kwoty,
II. umarza postępowanie co do kwoty 401.842,42 PLN z odsetkami od tej kwoty,
III. zasądza od kredytobiorców na rzecz Banku BPH S.A. kwotę 26.109,20 PLN tytułem kosztów procesu z ustawowymi odsetkami za opóźnienie od uprawomocnienia się wyroku do dnia zapłaty.
Sąd ustalił, że sporna umowa kredytu jest nieważna. Umowa powiązana z kursem waluty obcej (CHF) zawierała postanowienia przeliczeniowe, z którymi wiązało się nieograniczone ryzyko kursowe dla konsumenta przez cały czas trwania umowy. Konsekwencją wyeliminowania niedozwolonych postanowień z umowy było stwierdzenie nieważności całej umowy, bo ta bez tych klauzul nie mogłaby dalej obowiązywać (niemożność utrzymania w mocy umowy kredytu złotowego oprocentowanego w oparciu o stawkę LIBOR). Sąd nie podzielił stanowiska pozwanego o możliwości usunięcia części abuzywnego postanowienia zawartego w § 17 umowy (marża banku doliczana do kursu średniego NBP).
Z uwagi na to, że w toku trwania sprawy z powództwa kredytobiorców, bank pozwał ich w osobnym procesie o zwrot kapitału kredytu i o wynagrodzenie za korzystanie z kapitału (sprawa z powództwa banku została połączona do wspólnego rozpoznania ze sprawą z powództwa kredytobiorców), kredytobiorcy złożyli bankowi oświadczenie o potrąceniu (potrącenie dotyczyło rat i kwoty kredytu; nie dotyczyło wynagrodzenia za korzystanie z kapitału) i w odpowiedzi na pozew banku podnieśli procesowy zarzut potrącenia. W związku ze skutecznym potrąceniem, całość roszczenia banku i znaczna część roszczenia kredytobiorców uległy umorzeniu, a po stronie kredytobiorców pozostawała nadwyżka, którą Sąd zasądził na ich rzecz. Sąd obciążył kredytobiorców kosztami procesu z ich powództwa, gdyż uznał, że nie było powodu występowania o całość żądania, a należało wystąpić o nadwyżkę ponad kapitał. W sprawie ze swojego powództwa bank cofnął na ostatniej rozprawie pozew w zakresie tzw. wynagrodzenia za bezumowne korzystanie z kapitału, wobec czego Sąd umorzył postępowanie w tym zakresie. W pozostałym zakresie, to jest w zakresie powództwa o zapłatę kwoty wypłaconego kredytu, Sąd oddalił powództwo banku w całości, gdyż zostało ono zaspokojone w drodze potrącenia. W zakresie cofniętego przez bank roszczenia, Sąd uznał, że bank jest stroną przegrywającą (gdyż w ocenie Sądu roszczenie było od początku niezasadne) i to na nim spoczywają koszty procesu w tym zakresie. Natomiast w zakresie roszczenia o zwrot kapitału, który uległ umorzeniu wskutek potrącenia, Sąd uznał że bank jest stroną wygrywającą, ponieważ w chwili wytoczenia powództwa roszczenie to mu przysługiwało. Zasądzona od kredytobiorców na rzecz banku kwota tytułem kosztów procesu jest wynikiem ich stosunkowego rozdzielenia.
Wyrok jest nieprawomocny. Sprawę prowadzi radca prawny Jakub Strojewski.
Postępowanie w I instancji trwało 46 miesięcy.